Stress heeft impact op iedereen: de medewerker, zijn of haar omgeving, collega’s en de organisatie. Het aantal mensen dat zich met stres gerelateerde klachten, zoals overspannenheid of een burn-out, bij de bedrijfsarts meldt, neemt toe. Het is daarom belangrijk om stresssignalen op tijd te herkennen en erop te reageren. Maar hoe doe je dat?
Let op de eerste signalen
Hoewel stressklachten een serieuze impact hebben, wordt er vaak weinig over gesproken. Dit kan komen door een gebrek aan kennis, onbegrip of het heersende taboe rond mentale gezondheid. Stress herkennen en ermee omgaan is lastig. Waar een gebroken been direct zichtbaar en behandelbaar is, blijft stress vaak ongrijpbaar. De oorzaken zijn divers: werkdruk, privéproblemen, conflicten op het werk, intimidatie of een slechte werksfeer. Vaak is het een combinatie van factoren.
Veel mensen realiseren zich niet eens dat ze stressklachten hebben. Achteraf geven medewerkers met een burn-out aan dat de klachten zich langzaam hebben opgebouwd: vaker gehaast zijn, sneller geëmotioneerd raken en periodes van slecht slapen. Iedereen uit stress op een andere manier, waardoor het essentieel is om alert te zijn op gedragsveranderingen, zowel psychisch als lichamelijk.
Hoe herken je stress?
Gedragsverandering
Gehaast of rusteloos gedrag
Opvliegend of juist teruggetrokken
Veel klagen
Meer roken of drinken
Toename medicijngebruik
Onhandigheid en fouten maken
Uitstelgedrag
Psychische signalen
Angstgevoelens of snel geïrriteerd
Lusteloosheid en concentratieproblemen
Gevoelens van minderwaardigheid
Vergeetachtigheid en piekeren
Snel geëmotioneerd raken
Lichamelijke klachten
Slaapproblemen
Hoofdpijn of buikpijn
Veranderende eetlust
Verhoogde hartslag of transpireren
Problemen met de bloeddruk
In gesprek over stress: hoe pak je het aan?
Mensen met stressklachten ontkennen vaak hun problemen en blijven doorgaan met de gedachte: ‘het gaat wel over’ of ‘ik wil geen zwakte tonen’. Soms herkennen ze hun eigen stress niet of zien ze geen uitweg. Daarom is het belangrijk om op een begripvolle manier het gesprek aan te gaan.
Allereerst is erkenning van het probleem nodig. Pas wanneer iemand inziet dat er iets aan de hand is, kan er een oplossing worden gezocht. Breng samen de situatie in kaart en bekijk welke factoren de stress veroorzaken. Vervolgens kunnen er stappen worden gezet om de oorzaak aan te pakken. Dit proces verschilt per persoon en situatie.
Een praktisch hulpmiddel bij dit proces is het stappenplan ‘Stress de baas’ van de Commissie Werkend Perspectief. Dit stappenplan helpt om gestructureerd het gesprek aan te gaan, de oorzaken van stress inzichtelijk te maken en toe te werken naar oplossingen.